فرم های تکنواز

سونات : سونات قطعه ای است برای تک نواز که به تنهایی یا به همراهی سازی شستی دار اجرا می شود. معمول ترین سونات های برای پیانو، ویلن، فلوت، ویلنسل یا اُبُوا و همگی به همراهی پیانو ساخته شده اند.

فرم های هم نواز

کوارتت زهی : این گروه همنواز که دو ویلن، یک ویولا و یک ویلنسل را در بر می گیرد، مهم ترین گروه مجلسی است. کوارتت های هایدن اولین و همواره لطیف ترین قطعه های این فرم هستند.

سونات تریو : فرم رایج و عمومی طی قرن های هفدهم و هجدهم (باروک) ،این فرم باروک، مرکب است از دو ساز با صوتی زیر که اغلب ویلن، فلوت و یا ابوا است و یک ترکیب «کنتینگو» (که یک ساز باس که معمولا ویلنسل است و یک ساز شستی دار که معمولا هارپسیکورد است.)

تریو پیانو : تریو پیانو ترکیبی از ویلن، ویلنسل و پیانو می باشد که در آن همان فرم چهار قسمتی مانند سمفونی و کوارتت زهی، اساس ترکیب قرار می گیرد.

هم سراهای آوازی

آواز گروهی : مهمترین هم سرا های آوازی به دسته آواز جمعی یا گروه کر است که گروهی عظیم و اغلب متشکل از 20 تا 80 سراینده است و در آن بخش های صدا، تعادلی برابر دارند.

هم سرای کوچک : یک گروه کوچک هم سرا شامل بخش های تک سراست. یعنی هر سراینده تنها یک بخش آوازی را اجرا می کند. قطعات اپرا، نمود های بسیاری از هم سرایی این تک سرا های درخشان را در بر می گیرد.

موتت : فرمی بی نهایت مهم در قرن سیز دهم تا هجدهم به شمار می آمد. این اصطلاح به طور عموم به گونه های بسیاری از تصنیف ها اطلاق شده است. موتت ممکن است تصنیفی بدون همراهی و کرال مذهبی باشد ولی در بافت، اغلب پلی فونیک (چند بخشی) است.

مادریگال : سرودی غیر مذهبی برای بخش های مخلوط آوازی و بدون همراهی است که می توان آن را موتت غیر مذهبی دانست. مادریگال فرمی ارزشمند در موسیقی قرون شانزدهم و هفدهم، مورد علاقه ی مجدد در قرن بیستم قرار گرفته است. مشخصه ی شناساننده ی آن سادگی اش است و نیز متن آن تو صیف کننده ی موضوع های روستایی است.

فرم های مرکب

اپرا : می توان گفت، شگفت انگیز ترین فرم در هنر است که تاکنون به وجود آمده است. گفته می شود که اپرا، گرآوری مهیب، هیولا و هوس آلود از فرم های گوناگون همه ی فرم هاست. ارکستر اپرایی چیزی بیش از همراهی ساده سرایندگان متجلی می سازد و علاوه بر آن که با خوانندگان همکاری می کند، مقداری زیاد از عوامل موسیقیایی مخصوص به خودش را اجرا می کند. موسیقی در بیشتر اپرا ها بدون وقفه ادامه دار است و کلام بدون موسیقی اگر وجود داشته باشد، بسیار اندک است.

اوراتوریو : به مثابه فرم اوازی از لحاظ اهمیت در درجه دوم قرار می گیرد. این فرم به طور معمول بر زمینه ی یک متن مذهبی تنظیم می شود در حالی که اپرا معمولا موضوعی غیر مذهبی دارد. اوراتوریو، دارای همسرای کوچک و آواز گروهی مانند اپراست اما فاقد تجملات دراماتیک صحنه، میزانس و لباس است.

کانتات : کانتات مانند اوراتوریو، قطعه ایی مذهبی است اما به خاطر جاذبه ی گسترده ی آن راه به سوی سالن کنسرت باز کرده است. کانتات کوتاه تر از اوراتوریو است و میان آهنگ سازان کانتات های باخ از همه پیروز تر است.

مس : قدیمی ترین فرم مر کب آوازی است که تاکنون به جای مانده. مس موسیقیایی تنظیمی از شعایر مذهبی کلیسای رومن کاتولیک است که در واقع یادبودی از آخرین شام مسیح است. مس اثر باخ از مس های معروف به شمار می رود.

منبع : آموزش خلاقیت موسیقی/حامد امرایی/قلم چی